Mahfi Eğilmez: Türkiye’de Rantın Yaygınlaşması ve Ekonomik Etkileri

Ekonomi uzmanı Dr. Mahfi Eğilmez, son yazısında “Rant Çeşitleri ve Türkiye” konusuna değindi. Eğilmez, rant kavramını açıklarken, “Türkiye’de Kentleşme ve dolayısıyla konut talebi arttıkça kentsel rant ve buna dayalı rant yaratma, rant dağıtımı, rant arayışı hızla artış gösteriyor” şeklinde yazdı. Kamu kuruluşlarının bazılarının kararları ve uygulamalarıyla rant oluşumuna zemin hazırladığını belirten Eğilmez, artan rant arayışının siyasetçilere ve kamu görevlilerine çeşitli kazançlar sağladığını vurguladı.

Eğilmez, ekonomideki bozulmanın altında yatan nedenleri ele aldığı yazısında, “Türkiye’de rant çeşitlerinin tümü görülmektedir. Özellikle kentsel rant ve rant arayışı hızla artmakta, ekonomik ve sosyal sorunların temelinde yer almaktadır. Enflasyon, yolsuzluk gibi meselelerin temelinde rant sorunları yatar. Bu sorunlar çözülmeden kentlerin bozulmasının, haksız kazançların önlenmesinin, ahlak erozyonunun giderilmesinin ve enflasyonun kalıcı olarak kontrol altına alınmasının mümkün olmadığı açıktır” ifadelerini kullandı.

Rantın kökeni hakkında bilgi veren Eğilmez, “Rantın Fransızca, kira, faiz getirisi anlamına gelen rente sözcüğünden türediğini” belirtirken, kentsel rantın tanımını da şöyle açıkladı: “Kentleşmenin, kentlere nüfus göçünün yarattığı bir rant çeşididir. Konut talebinin artması ve buna bağlı olarak fiyatların yükselmesi sonucunda iki katlı bir evi yıkarak on katlı yirmi daireli bir bina yapmayı hedefleyen müteahhidin, burada oturan ev sahibine beş daire vermesi buna örnek olarak gösterilebilir.”

Eğilmez, ekonomik rant kavramını ilk gündeme getiren kişinin David Ricardo olduğunu vurgulayarak, Ricardo’nun rantı toprak sahibine ödenen bedel olarak tanımladığını belirtti. Ayrıca, Korkut Boratav’ın da rant tanımıyla ilgili görüşlerine yer veren Eğilmez, Boratav’ın rantı “devletin çeşitli uygulamalarla bireysel, endüstriyel veya sektörel olarak özel teşebbüs lehine herhangi bir çıkar avantajı yaratması ve bu avantajın paylaşımı” olarak tanımladığını aktardı.